Çocuklarda İdrar Kaçırma

Çocuk Ürolojisi Uzmanı Prof. Dr. Koray Ağras, idrar kaçırmanın çocukluk çağında en sık görülen sağlık sorunları arasında yer aldığını söyledi.

Prof. Dr. Ağras, çocuklarda 5 yaş ve sonrasında görülen idrar kaçırmanın dikkat edilmesi gereken bir sorun olduğunu belirtti.

"Gece veya gündüz idrar kaçırma birbirinden farklı iki sağlık sorunudur” diyen Ağras, “Gece idrar kaçırmaya çocukların uykularının ağır olması, gece saatlerinde böbreklerindeki idrar üretiminin azalmaması veya mesane kapasitelerinin küçük oluşu gibi sebepler neden olabilir. Gece idrar kaçırmada genetik yatkınlık, obezite, dikkat eksikliği ve uykuda nefes almayı zorlaştıran durumlar da etkili olabilmektedir. Gündüz idrar kaçırma ise, olası riskleri nedeniyle daha çok dikkat edilmesi gereken bir sağlık sorunudur. Tuvalet eğitiminin düzgün olmamasından kaynaklanabileceği gibi, bazen de altta yatan böbrek ve mesane hastalıkları ile nörolojik hastalıklardan kaynaklanabilir. Gündüz idrar kaçırmasına, idrarını bekletme, aniden sıkışarak tuvalete koşturma, idrar tutmak için bacaklarını çaprazlama, idrar yaparken ıkınma gibi bulgular da eşlik edebilmekte, hatta hastalar idrar kaçırma olmadan sadece bu bulgular ile bize başvurabilmektedir. Gündüz idrar kaçıran hastalarda tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonlarına bağlı olarak zamanla böbreklerde çürüme odakları görülebilmekte, idrar torbasının tam boşalmadığı hastalarda mesane fonksiyonları kalıcı olarak bozulabilmektedir. Özellikle gündüz idrar kaçırması olan çocukların tedavisi geciktiğinde, böbrek yetmezliği gelişebilir ve mesane fonksiyonlarının tedavisi zorlaşır. Bunların yanında idrar kaçırma çocuklar için önemli bir psikolojik travmadır, çocuklarda güven eksikliği, utangaçlık, arkadaş çevresinden dışlanma, içine kapalılık gibi önemli sorunlara yol açabilmektedir. Çocuklara asla ve hiç bir şekilde ceza verilmemeli, çocukların moral ve motivasyonları üst düzeyde tutulmalıdır. Çocuklarda idrar kaçırma sorununun değerlendirilmesi ise son derece kolaydır. Öncelikle idrar tahlili ve ultrason yapılarak varsa altta yatan sorunlar tespit edilir. Bu tetkiklere ek olarak en az iki gün boyunca çocuğun aldığı sıvının ve çıkardığı idrar miktarının kaydedileceği “işeme günlüğü” tutulmalı, ayrıca çok basit bir işlem olan 'işeme testi' yapılmalıdır. İşeme testinden hemen sonra mesanesinde idrar kalıp kalmadığı veya kaldıysa ne kadar kaldığı ultrason ile mutlaka ölçülmelidir" diye konuştu.

"Yeni tedavi metodları umut veriyor"

İdrar kaçırma tedavisi konusunda da bilgiler veren Prof. Dr. Koray Ağras şunları söyledi: "İdrar kaçırma tedavisinin ilk basamağı ‘Üroterapi’dir. Üroterapi ilaç veya cihaz kullanmadan, çocuğun idrar kaçırmaya yol açan bazı alışkanlıklarının düzenlenmesi anlamına gelir. Sadece üroterapi ile, bir grup çocukta idrar kaçırmanın önlenmesi mümkündür. Gece idrar kaçırmasının tedavisi, altta yatan soruna göre uykudan uyandıran kilot içi alarmlar veya yatmadan önce ağızdan alınan ilaçlarla olmaktadır. Gündüz idrar kaçırmasının ise tedavisi farklıdır ve son yıllarda, ülkemizde de çok az sayıda merkezde mevcut olan, yeni ve etkili tedavi metodları ortaya çıkmıştır. Bu yeni tedaviler sayesinde, eskiden sıkça kullandığımız ve çocuğun sürekli kullanmasını istediğimiz mesane gevşetici ilaçlara olan gereklilik azalmaktadır. Bu tedavilerden ilki, çocuğun bacaklarının arasında işemeyi kontrol eden kasların düzgün kasılıp gevşemesinin öğretildiği 'Biofeedback' isimli tedavidir. Diğeri ise işeme refleksini düzenlemekte etkili olan 'Tens' tedavisidir. Bu tedaviler Çocuk Ürolojisi hekimi ile koordineli çalışan özel eğitimli fizyoterapistlerce verilir. Her biri, birer saatlik seanslar halinde haftada bir veya iki kez yapılır ve ideal sonuçların alınması için en az 10, 12 seans gereklidir. Çocuklar için güzel olan tarafı ağrısız ve iğnesiz oluşlarının yanında, ebeveynler yanlarındayken TV monitöründeki eğlenceli animasyonlar aracılığıyla uygulanmalarıdır. İdrar kaçırmayı birçok farklı metodla yüz güldürücü biçimde tedavi etmekte, çok başarılı sonuçlar almaktayız. Çocuklarında idrar kaçırma sorunu olan aileler endişelenmemeli ama tedavi konusunu da ihmal etmemelilerdir. İhmal edildiğinde çok önemli sorunlara yol açan çocuklarda idrar kaçırma, geç kalınmaması kaydıyla basit önlem ve tedavilerle ortadan kaldırılabilir."